Za choroby zawodowe uważa się jedynie te ujęte w wykazie chorób zawodowych zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30.06.2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1367). Określa ono 26 zasadniczych chorób zawodowych, obejmujących ponad 70 ich odmian lub objawów.
Przepis art. 235¹ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p. definiuje chorobę zawodową uważa jako chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Do choroby zawodowej dochodzi w szczególności wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji, systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia, takie jak hałas, związki chemiczne i pyły, nieodpowiednie oświetlenie, promieniowanie oraz zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne.
Wszystkie stężenia i natężenia czynników szkodliwych powinny być badane i mierzone przez uprawnione laboratorium na zlecenie pracodawcy, a wyniki pomiarów rejestrowane, przechowywane i udostępniane zarówno pracownikom, jak i organom kontroli nad warunkami pracy (np. inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy czy Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Koszty badań i pomiarów pokrywa pracodawca.

Zobacz także: Obciążenie pracą i związane z tym dolegliwości u pracowników super- i hipermarketów>>

Każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej (lub jej podejrzenia) pracodawca powinien zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Pracy. Oprócz tego, w przypadku rozpoznanej choroby zawodowej pracodawca powinien:
– ustalić przyczyny jej powstania oraz charakter i rozmiar zagrożenia chorobą,
– przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej,
– zastosować niezbędne środki zapobiegawcze,
– zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
Wszystkie przypadki zachorowań powinny być odnotowywane w “Rejestrze chorób zawodowych” prowadzonym przez pracodawcę.

Zobacz także: Kiedy powstaje obowiązek prowadzenia rejestru chorób zawodowych?>>

Szereg obowiązków pracodawcy, mogących mieć wpływ na stan zdrowia pracowników, dotyczy w szczególności pomieszczeń pracy, narzędzi i środków ochronnych. Przede wszystkim pracodawca powinien:
– zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników (art. 214 § 1 k.p.);
– utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy (art. 214 § 2 k.p.);
– zapewnić odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne, niezbędne środki higieny osobistej oraz środki do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku (art. 233 k.p.);
– zapewnić nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej (spełniające wymagania dotyczące oceny zgodności) zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować o sposobach posługiwania się tymi środkami (art. 237⁶ § 1 k.p).
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy (art. 237⁹ k.p.).

Zobacz także: Pracodawca jest obowiązany zapobiegać chorobom zawodowym swoich pracowników>>

Zgodnie z przepisami działu X rozdziału III i IV k.p. pracodawca ma obowiązek spełniania określonych tamże wymagań w zakresie budowy i przebudowy pomieszczeń pracy, wyposażania stanowisk pracy w maszyny i urządzenia techniczne, spełniające wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach i odpowiednio zabezpieczone. Szczególne środki ostrożności muszą być zachowane przy pracy z substancjami niebezpiecznymi, w tym rakotwórczymi i o działaniu mutagennym, z czynnikami biologicznymi, przy promieniowaniu jonizującym oraz procesach pracy stwarzających szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia (rozdział V k.p.).
Choroby zawodowe ujawniają się zwykle po dłuższym okresie przebywania w niesprzyjających warunkach, a ich przebieg i leczenie są długotrwałe. Są zazwyczaj chroniczne lub przewlekłe i często prowadzą do trwałej utraty zdrowia. Choroby zawodowe mogą dotykać w różnym stopniu niemal wszystkich zatrudnionych, jak i występować tylko (lub głównie) w wybranych grupach zawodowych. Podejrzenie choroby zawodowej u pracownika, zgodnie z art. 235 k.p., może zgłosić pracodawca, lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii, a także sam pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę. Zgłoszenia należy dokonać niezwłocznie na formularzu określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1.08.2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz.U. z 2013 r. poz. 1379) właściwemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu oraz okręgowemu inspektorowi pracy (według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, lub według krajowej siedziby pracodawcy).

Zobacz także: Alergia zawodowa – problem XXI wieku?>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.

Dowiedz się więcej z książki
	Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł