1 stycznia 2017 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie upoważnienia do uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej (Dz. U. poz. 2151).
Zawody w dziedzinie bhp – technik bhp oraz specjalista ds. bhp – zostały uznane za zawody regulowane w związku z wymaganiami kwalifikacyjnymi określonymi w § 4 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704, z późn. zm.). Przepis ten szczegółowo określa wymagania kwalifikacyjne dla pracowników służby bhp na poszczególnych stanowiskach (inspektor, starszy inspektor, specjalista, starszy specjalista i główny specjalista ds. bhp) oraz – w niektórych przypadkach – wymagane doświadczenie zawodowe.
Należy podkreślić, że nie chodzi tu jedynie o poziom wykształcenia, ale również o określone treści i efekty kształcenia przygotowujące do wykonywania zawodu, w tym także znajomość polskich przepisów bhp. Zawód technika bhp został uwzględniony w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. poz. 2094). Oznacza to, że kształcenie w tym zawodzie odbywa się w systemie szkół publicznych oraz w szkołach niepublicznych posiadających uprawnienia szkoły publicznej, zgodnie z podstawą programową określoną w tym rozporządzeniu i wymaga osiągnięcia określonego zestawu efektów nauczania. Podobnie jest w odniesieniu do studiów wyższych lub podyplomowych. W ich przypadku wymagane jest wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp, a więc również prowadzące do uzyskania niezbędnej wiedzy, umiejętności i kompetencji w tym zakresie. W obu przypadkach uzyskanie wykształcenia musi być potwierdzone formalnym dokumentem – świadectwem lub dyplomem.

Dowiedz się więcej z książki
Bezpieczeństwo i higiena pracy. Pytania i odpowiedzi
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

Istnieje także możliwość, przewidziana w § 4 ust. 4 r.s.b.h.p., powierzenia wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy, którzy spełniają wymogi w zakresie wykształcenia i doświadczenia zawodowego. Zawody w dziedzinie bhp można więc wykonywać na zasadzie świadczenia usług przedsiębiorcom. Zapotrzebowanie na tego typu usługi nie wynika bezpośrednio z potrzeb rynku, lecz wprost z regulacji prawnych. Przepis art. 23711 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666) nakłada bowiem na pracodawców obowiązek utworzenia służby bhp w przedsiębiorstwie zatrudniającym powyżej 100 pracowników lub powierzenia zadań tej służby osobom o określonych kwalifikacjach w przedsiębiorstwach o mniejszej liczbie pracowników.
Na podstawie ww. przepisów i faktu uznania zawodów bhp za zawody regulowane, zostały one wpisane do Bazy Zawodów Regulowanych, opublikowanej na stronie internetowej Komisji Europejskiej. Do tej pory nie istniały przepisy regulujące uznawanie kwalifikacji w powyższych zawodach w przypadku osób, które nabyły kwalifikacje w państwie członkowskim Unii Europejskiej i chciałyby wykonywać ten zawód w Polsce. Brak prawnych regulacji dotyczących uznawania kwalifikacji w tych zawodach mógł powodować, że w przedsiębiorstwach zatrudniano osoby nieposiadające dostatecznej wiedzy i umiejętności, co mogło powodować niekorzystne skutki dla bezpieczeństwa pracowników. Inną konsekwencją braku takich regulacji mógł być fakt, że obywatele polscy, kształcący się w zawodach w dziedzinie bhp, mogą się znaleźć w sytuacji gorszej niż obywatele innych krajów UE i EFTA, ponieważ muszą spełniać warunki kwalifikacyjne przewidziane w przepisach r.s.b.h.p. Natomiast obywatele innych krajów UE i EFTA, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2005/36/WE z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, s. 22 z późn. zm.), mogli być zatrudniani w służbie bhp na podstawie kwalifikacji uzyskanych w innym państwie członkowskim również w przypadku, gdyby ich kwalifikacje były na niższym poziomie niż wymagane w przepisach krajowych oraz pomimo braku odpowiedniej znajomości obowiązujących w Polsce przepisów z zakresu bhp.
Nowe rozporządzenie określa, że organem właściwym do uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodów w dziedzinie bhp, nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej będzie Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB). Decyzja ta została podyktowana długoletnim doświadczeniem tej jednostki w zakresie kształcenia w dziedzinie bhp oraz posiadanym zasobem wiedzy i umiejętności w tej dziedzinie, jak również odpowiednim zapleczem logistycznym. Należy dodać, że Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej sprawuje nadzór nad CIOP-PIB na mocy obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2016 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej lub przez niego nadzorowanych (M.P. poz. 1015), wydanego na podstawie art. 33 ust. 1d ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 392 z późn. zm.).
Szczegółowe zasady uznawania kwalifikacji zawodowych określone zostały w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 65).