Zgodnie z art. 7a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 z późn. zm.) – dalej u.z.s.w.a. pracownicy zatrudnieni w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą w jednym z 28 zakładów wymienionych w załączniku nr 4 do u.z.s.w.a. są uprawnieni do okresowych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 § 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. Tryb, zakres i częstotliwość tych badań reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie okresowych badań lekarskich pracowników zatrudnionych w zakładach, które stosowały azbest w produkcji (Dz. U. Nr 183, poz. 1896) – dalej r.b.l.p.a. W sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy dotyczące przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w k.p.
W myśl § 2 r.b.l.p.a. omawiane badanie okresowe obejmuje: badanie ogólnolekarskie, zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej oraz badanie spirometryczne spoczynkowe. Jeśli wymaga tego ocena stanu zdrowia osoby poddającej się badaniu, lekarz poszerzy zakres badania o badanie laryngologiczne i gazometryczne spoczynkowe. Dodatkowo lekarz może zlecić przeprowadzenie innych badań diagnostycznych, obejmujących tomografię komputerową, badanie gazometryczne wysiłkowe, określenie zdolności dyfuzyjnej i podatności oddechowej płuc, cytologię plwociny i EKG, w celu potwierdzenia lub wykluczenia innych niż narażenie na azbest przyczyn stwierdzanych zmian patologicznych. Badanie okresowe finansowane są ze środków budżetu Państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia (art. 7a ust.2 u.z.s.w.a.).
Co do częstotliwości okresowych badań lekarskich, § 4 ust. 2 r.b.l.p.a. stanowi, iż przeprowadza się je nie rzadziej niż co 3 lata. Terminy kolejnych wizyt lekarz ustala, biorąc pod uwagę ocenę stanu zdrowia badanego, stanowisko pracy, wielkość narażenia na pył azbestu, staż pracy oraz okres latencji i wpisuje m.in. w książeczce badan profilaktycznych, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.z.s.w.a.
Stosownie do § 3 r.b.l.p.a. badania okresowe mogą być przeprowadzane w jednostkach organizacyjnych służby medycyny pracy, które: 1) posiadają doświadczenie w sprawowaniu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami zatrudnionymi w warunkach narażenia na działanie pyłów azbestu; 2) zatrudniają lekarzy odbywających szkolenia w zakresie metodyki badań, o których mowa w r.b.l.p.a. i prowadzenia dokumentacji medycznej oraz 3) obowiązane są na mocy art. 17 pkt 13 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 z późn. zm.) do wykonywania okresowych badań lekarskich realizowanych w trybie art. 229 § 5 k.p., w szczególności w przypadku likwidacji zakładów wymienionych w załączniku nr do u.z.s.w.a. Właściwość miejscową jednostki organizacyjnej służby medycyny pracy ustala się ze względu na miejsce działalności zakładu wymienionego w załączniku nr 4 do u.z.s.w.a. Osoba poddająca się badaniu może jednak wystąpić z wnioskiem o przesłanie dokumentacji medycznej (w trybie poufnym, za pokwitowaniem) i przeprowadzenie badań w jednostce właściwej ze względu na jej miejsce zamieszkania (§ 3 ust. 2-4 r.b.l.p.a.).
Jak stanowi § 5 ust. 1 r.b.l.p.a., badanie okresowe kończy się orzeczeniem lekarskim zawierającym ocenę stanu zdrowia osoby przebadanej. Kartę badania lekarz powinien przesłać w terminie 14 dni do przeprowadzenia badania do Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr med. J. Nofera w Łodzi.
Do zadań Instytutu Medycyny Pracy, jako tzw. jednostki nadzorującej, należy m.in. analiza danych zawartych w kartach badań w celu monitorowania sytuacji zdrowotnej osób podlegających okresowym badaniom lekarskim, jak również prowadzenie rejestru pracowników podlegających omawianym badaniom (§ 6 ust. 1 pkt 6-7 r.b.l.p.a.). Osoba objęta rejestrem może żądać udostępnienia danych jej dotyczących zawartych w rejestrze i w karcie badania. Ponadto jednostka nadzorująca ujawnia pochodzące z rejestru oraz z kart badań anonimowe zbiorcze informacje dotyczące danego zakładu pracy na wniosek pracodawcy, pracownika lub jego przedstawiciela.
Rejestr oraz dokumentację medyczną osób podlegających okresowym badaniom lekarskim przechowuje się przez 40 lat po ustaniu narażenia na działanie pyłów azbestu.