Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
Stosownie do § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 878 z późn. zm.) – dalej r.r.s.p. w związku z art. 31 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1242) – dalej u.u.w. płatnicy składek są obowiązani przekazywać do właściwej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do dnia 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy, informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Informacja ta (ZUS-IWA) została określona w załączniku nr 4 r.r.s.p.
Powyższy druk zawiera m.in. takie informacje, jak:
1) dane identyfikacyjne płatnika składek,
2) rodzaj działalności według PKD,
3) liczbę osób ubezpieczonych, zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego,
4) adres płatnika składek,
a także inne dane niezbędne do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika składki, w tym:
1) liczbę osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
2) liczbę osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy ciężkich i śmiertelnych,
3) liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
Zobacz także: Podniesienie składki na ubezpieczenie wypadkowe nie nastąpi z automatu>>
Przy poszczególnych rubrykach wprowadzone zostały odnośniki do legendy znajdującej się na dole drugiej strony formularza.
W przypadku pola 4 zamieszczonego w dziale IV druku ZUS-IWA, a więc „liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia”, ustawodawca wskazuje w odnośniku nr 8, że punkt ten dotyczy liczby wszystkich zatrudnionych w warunkach, w których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, według stanu na dzień 31 grudnia roku kalendarzowym, za który składana jest informacja. Ustalając liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia bierze się pod uwagę wyłącznie pracowników, a więc osoby pozostające w stosunku pracy. Ponadto danego pracownika uwzględnia się w tej liczbie tylko jeden raz. Przy ustalaniu liczby zatrudnionych stosuje się zasady obowiązujące przy wypełnianiu działu 2 (wiersz 1, rubryka 1) sprawozdania o warunkach pracy (GUS Z-10), a więc liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy.
Opierając się na wytycznych do tego sprawozdania, należy wnioskować, że ocenie warunków pracy podlega przestrzeń pracy, w której znajduje się dane stanowisko pracy. Samo stosowanie środków ochrony indywidualnej (w tym przypadku osłon) co prawda ogranicza zagrożenie, ale nie eliminuje go całkowicie. Dopiero wprowadzenie zmian technicznych i/lub organizacyjnych na danych stanowiskach, a także zastosowanie środków ochrony zbiorowej mogłoby stanowić podstawę do niewykazywania zatrudniania pracowników w warunkach narażenia w rubryce 5 wierszu 8 działu 1 oraz rubryce 1 wierszu 1 działu 2 sprawozdania GUS Z-10, a także sprawozdaniu ZUS-IWA.
Zobacz także: Omyłkowe zaniżenie składki na ubezpieczenie wypadkowe nie zawsze prowadzi do jej podwyższenia>>
Inspektor pracy ma rację, gdyż ocenie warunków pracy podlega przestrzeń pracy, w której znajduje się dane stanowisko pracy. Stosowanie środków ochrony indywidualnej w pewnym stopniu ogranicza zagrożenie, natomiast nie eliminuje go całkowicie ze środowiska pracy. Ponadto podczas wykonywania pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia nie uwzględnia się stosowanych środków ochrony indywidualnej, w związku z czym przekroczenia NDN są w nich cały czas wykazywane (np. przy pomiarach natężenia hałasu nie bierze się pod uwagę stosowania przez pracownika ochronników słuchu).
Pomimo że ZUS nie musi pytać płatnika składek o zgodę na dokonanie korekty wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, to jednak płatnikowi przysługuje prawo odwołania się od takiej decyzji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 z późn. zm.). Należy to zrobić w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia. W odwołaniu należy wskazać oznaczenie zaskarżonej decyzji, zwięzłe przytoczenie zarzutów oraz wniosków i ich uzasadnienie.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.