Materiałami niebezpiecznymi określa się substancje, które ze względu na swoje własności chemiczne, fizyczne lub biologiczne mogą, przy nieprawidłowym obchodzeniu się z nimi, doprowadzić do uszkodzenia ciała ludzkiego, zniszczeń lub szkód materialnych a nawet do śmierci. Są podzielone na 13 klas wśród których znajdują się m.in. materiały wybuchowe, gazy, materiały ciekłe zapalne, materiały promieniotwórcze, materiały utleniające i żrące.

Czytaj w LEX: Zagrożenia przy magazynowaniu materiałów niebezpiecznych >>

Składować razem czy osobno

Bezpieczeństwo magazynowania materiałów niebezpiecznych zależy nie tylko od ich właściwości, ale także od warunków składowania, rodzaju pomieszczeń magazynowych oraz stosowania odpowiednich opakowań i prawidłowych ilości materiałów niebezpiecznych w jednym miejscu. Nie należy składować materiałów niebezpiecznych z innymi substancjami, które mogą stworzyć dodatkowe zagrożenie w efekcie wzajemnego oddziaływania. Po uwzględnieniu właściwości fizykochemicznych i stwarzanych zagrożeń składowe materiały mogą być rozmieszczone w magazynie w grupach obejmujących materiały nieoddziaływujące ze sobą. W celu ustalenia przynależności materiałów do odpowiednich grup składowania można posłużyć się podziałem stosowanym w transporcie materiałów niebezpiecznych. W zależności od stwarzanego zagrożenia materiały niebezpieczne mogą być zatem składowane w oddzielnych budynkach (każdy materiał osobno), wspólnie w jednym magazynie (w wydzielonych, izolowanych przegrodach) lub na placach zewnętrznych. Wszystkie materiały muszą być rozmieszczone tak, aby możliwe było prowadzenie kontroli ich składowania.

Czytaj w LEX: Instruktaż stanowiskowy dla pracownika magazynu materiałów niebezpiecznych >>>

Materiały niebezpieczne (poza materiałami wybuchowymi i utleniającymi) mogą być składowane elastycznie (czyli w sposób dopasowany do bieżących potrzeb i konkretnych produktów), jednakże z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa. Do składowania substancji ciekłych należy stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. rynny, zbiorniki rezerwowe, wanny wychwytowe, stacje poboru oraz zapewnić urządzenie do bezpiecznego pomiaru ilości cieczy zawartej w zbiorniku. Zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych powinny być oznakowane w języku polskim oraz wykonane z materiału niepowodującego niebezpiecznych reakcji chemicznych z ich zawartością i nieulegającego uszkodzeniu w wyniku działania znajdującego się w nich materiału niebezpiecznego, a przy tym wytrzymałe i zabezpieczone przed uszkodzeniem z zewnątrz odpowiednio do warunków ich stosowania. Szafy, zbiorniki, naczynia i inne urządzenia, które są przeznaczone do przechowywania materiałów niebezpiecznych muszą być oznakowane, a materiał z którego są wykonane powinien cechować się odpornością na reakcje chemiczne. W przypadku składowania pojemników lub opakowań na regałach powinna być przestrzegana dopuszczalna nośność regałów, a także sposób rozmieszczenia odczynników. Regały powinny posiadać napisy określające ich dopuszczalną nośność. Przy magazynowaniu substancji toksycznych i żrących należy stosować następujące zasady: cyjanki oraz pozostałe substancje chemiczne powinny być przechowywane w oddzielnych magazynach; kwasy, ługi i inne substancje chemiczne, z wyjątkiem cyjanków i substancji toksycznych mogą być przechowywane w jednym pomieszczeniu magazynowym, jeżeli poszczególne substancje w zależności od składu chemicznego i przeznaczenia zostaną odpowiednio oddzielone od siebie, a pomieszczenie to zostanie wyposażone w instalację odprowadzającą ścieki; pojemniki z kwasem azotowym należy dodatkowo zabezpieczyć przed możliwością nasłonecznienia; stężone kwasy lub ługi należy przechowywać w zamkniętych pojemnikach, napełnionych tylko do 90 proc. ich pojemności; naczynia szklane o pojemności powyżej 5 litrów, w których przechowuje się toksyczne, żrące lub parzące substancje chemiczne, należy zabezpieczyć odpowiednio trwałymi, wytrzymałymi opakowaniami ochronnymi z uchwytami.

Zobacz w LEX: BHP w magazynowaniu substancji niebezpiecznych - gazy i ciecze >>

Zobacz w LEX: Ochrona przeciwpożarowa w magazynowaniu substancji niebezpiecznych - gazy i ciecze >>

Bezwzględnym wymogiem jest zachowanie dla wszystkich materiałów odpowiedniego oddzielenia poszczególnych materiałów od siebie. W tym celu należy stosować magazyny z wydzielonymi boksami lub polami odkładczymi, czyli wyznaczonymi obszarami magazynu, przeznaczonymi z reguły do tymczasowego składowania materiałów na posadzce.

Przy składowaniu substancji niebezpiecznych może okazać się konieczna konsultacja z jednostką Państwowej Straży Pożarnej, w szczególności, gdy ilość i rodzaj przechowywanych substancji powoduje zaliczenie zakładu do zakładu zwiększonego lub dużego ryzyka wystąpienia awarii przemysłowej.

Zobacz w LEX: Szkolenie osób przewożących towary niebezpieczne >>>

Nowość / Bestseller

Nowość / Bestseller

Meritum Prawo pracy 2023

Kazimierz Jaśkowski

Sprawdź  

Magazyn musi być odpowiednio przygotowany

Budynki magazynowe do przechowywania materiałów niebezpiecznych powinny być budynkami jednokondygnacyjnymi, wykonanymi z materiałów niepalnych o wymaganej klasie odporności ogniowej. Okna magazynowe powinny być wykonane z materiałów niepalnych lub trudno zapalnych, przy czym powinny posiadać elementy chroniące przed nagrzaniem promieniami słonecznymi materiałów niebezpiecznych oraz umożliwiające otwarcie w celu zapewnienia skutecznej wentylacji pomieszczeń magazynowych.

Zobacz w LEX: Postępowanie z substancjami niebezpiecznymi >>>

Budynki magazynowe dla materiałów wybuchowych lub zagrażających wybuchem powinny posiadać dodatkowo zabezpieczenie w postaci zastosowania ujść wydmuchowych skierowanych na zewnątrz budynku, podłogę o odpowiedniej wytrzymałości na obciążenia, trwałości na zużycie, łatwej w konserwacji, podłogę z nakładką z niepalnej gumy elektroprzewodzącej. W pomieszczeniach magazynowych przeznaczonych do innych materiałów niebezpiecznych można stosować podłogi betonowe, wyposażone w studzienki ściekowe do odprowadzenia wody i środków do mycia magazynów lub likwidacji zanieczyszczeń. Budynki magazynowe wymagają odpowiedniej wentylacji, która umożliwia kilkukrotną dobową wymianę powietrza w pomieszczeniu. Wymaga się ponadto stosowania wentylacji mechanicznej do usuwania wydzielających się par i gazów. W magazynach materiałów niebezpiecznych można stosować ogrzewanie wodne, powietrzne lub parowe, za wyjątkiem magazynów materiałów łatwopalnych. Instalacja elektryczna w pomieszczeniu magazynu materiałów zagrożonych pożarem lub wybuchem powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym, wpływami materiałów niebezpiecznych oraz nadmiernym nagrzewaniem się od innych urządzeń. Zaleca się też stosowanie urządzeń, przewodów i okablowania w takim wykonaniu, aby nie dopuścić do nadmiernego ich przegrzania przy przepływie prądu elektrycznego.

Czytaj w LEX: Bezpieczne przechowywanie odczynników chemicznych >>

Czynności zabronione na terenie magazynu materiałów niebezpiecznych

Największe zagrożenie dla życia, zdrowia, a także mienia mogą spowodować:

• używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów występujących w strefie zagrożenia wybuchem oraz w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo;
• użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem;
• użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, jak też używanie w pomieszczeniu grzejników elektrycznych, kuchenek;
• korzystanie z niesprawnych urządzeń i instalacji elektrycznej;
• używanie w magazynie materiałów niebezpiecznych palnych urządzeń lub narzędzi iskrzących;
• zastawianie dróg i wyjść ewakuacyjnych oraz dostępu do instalacji hydrantowej oraz podręcznego sprzętu gaśniczego oraz dojść do głównych wyłączników prądu, dojść do tablic rozdzielczych prądowych.