Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Sytuacja, w której przy modernizacji parku maszynowego zainstalowano nową maszynę (wtryskarkę) od producenta A, robot-automat do obsługi dostarczone przez firmę B oraz podstację od firmy C jej własnej konstrukcji, i w której firmy A i B dostarczyły właściwą dokumentację (deklaracje, instrukcje dla maszyn), natomiast firma C dostarczyła deklarację dla maszyny nieukończonej oraz instrukcję po montażu urządzenia i próbnym uruchomieniu jest prawidłowa według rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228 z późn. zm.) - dalej r.z.w.m.
Przepis § 6 ust. 1 r.z.w.m. wskazuje obowiązki dla producenta przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku. Producent:
1) zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa;
2) zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna;
3) dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcje;
4) przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności;
5) sporządza deklarację zgodności WE i zapewnia, że zostanie dołączona do maszyny;
6) umieszcza oznakowanie CE.
Producent maszyny powinien wyprodukować maszynę spełniającą wymagania zasadnicze zawarte w r.z.w.m.. Producent powinien zastosować procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny. Potwierdzeniem uzyskania zgodności z wymaganiami r.z.w.m. powinno być wystawienie przez producenta deklaracji zgodności WE i umieszczenie oznakowania CE na maszynie.
Zgodnie z § 3 pkt 1 lit. d r.z.w.m. poprzez maszynę należy rozumieć zespoły maszyn lub maszyny nieukończone określone w § 3 pkt 7 r.z.w.m., które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość. Zgodnie z § 3 pkt 7 r.z.w.m. poprzez maszynę nieukończoną należy rozumieć zespół elementów tworzących maszynę, która nie może być samodzielnie stosowana. Jedynym przeznaczeniem maszyny nieukończonej jest włączenie do innej maszyny lub połączenie z inną maszyną lub maszyną nieukończoną lub wyposażeniem w celu stworzenia maszyny; układ napędowy jest maszyną nieukończoną.
Przed wprowadzeniem do obrotu maszyny nieukończonej producent lub jego upoważniony przedstawiciel zapewnia, że zostały zakończone procedury, o których mowa w § 8 ust. 3 r.z.w.m.
Zgodnie z § 8 ust. 1 r.z.w.m. maszyna nieukończona może zostać wprowadzona do obrotu jedynie w przypadku, gdy spełnia odpowiednie przepisy r.z.w.m. Przepis § 8 ust. 2 r.z.w.m. wskazuje, że producent lub jego upoważniony przedstawiciel może wprowadzić do obrotu maszynę nieukończoną, pod warunkiem że sporządzi deklarację włączenia, o której mowa w pkt 2 załącznika nr 3 do r.z.w.m., stwierdzając, że maszyna nieukończona przeznaczona jest do włączenia do innej maszyny lub zmontowania z inną maszyną nieukończoną tak, aby utworzyć maszynę.
Zgodnie z § 8 ust. 3 r.z.w.m. przed wprowadzeniem do obrotu maszyny nieukończonej producent lub jego upoważniony przedstawiciel zapewniają:
1) opracowanie odpowiedniej dokumentacji technicznej dla maszyny nieukończonej, o której mowa w pkt 2 załącznika nr 2 do r.z.w.m.,
2) opracowanie instrukcji montażu, o której mowa w § 8 ust. 4 i 5 r.z.w.m.;
3) sporządzenie deklaracji włączenia, o której mowa w pkt 2 załącznika nr 3 do r.z.w.m.
Przepisy § 8 ust. 4-6 r.z.w.m. wskazują, że instrukcja montażu maszyny nieukończonej powinna zawierać opis warunków, jakie należy spełnić w celu prawidłowego włączenia jej do maszyny finalnej, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa. Instrukcja montażu powinna być napisana w oficjalnym języku UE zaaprobowanym przez producenta maszyny finalnej lub przez jego upoważnionego przedstawiciela. Instrukcja montażu i deklaracja włączenia pozostają dołączone do maszyny nieukończonej do czasu włączenia do maszyny finalnej, a następnie stanowią część dokumentacji technicznej maszyny.
W załączniku nr 2 w pkt 2 do r.z.w.m. wskazano wymagania dla dokumentacji technicznej dla maszyny nieukończonej:
1. Dokumentacja techniczna dla maszyny nieukończonej powinna wskazywać, które wymagania rozporządzenia są zastosowane i spełnione. Dokumentacja powinna obejmować projekt, wytwarzanie i działanie maszyny nieukończonej w zakresie koniecznym do oceny zgodności z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa. Dokumentacja powinna być przygotowana przynajmniej w jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej.
2. Dokumentacja techniczna dla maszyny nieukończonej obejmuje:
a) dokumentację konstrukcyjną zawierającą:
• rysunek zestawieniowy maszyny nieukończonej wraz ze schematami obwodów sterowania,
• rysunki szczegółowe, wraz z dołączonymi obliczeniami, wynikami badań, certyfikatami itp., niezbędne do sprawdzenia zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
• dokumentację oceny ryzyka przedstawiającą zastosowaną procedurę, zawierającą,
• wykaz zastosowanych i spełnionych zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
• opis środków zapobiegawczych wdrożonych w celu wyeliminowania zidentyfikowanych zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka oraz wskazanie ryzyka resztkowego, jeżeli ma to zastosowanie,
• zastosowane normy i inne specyfikacje techniczne, wskazujące zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa objęte tymi normami,
• wszelkie sprawozdania techniczne podające wyniki wszystkich badań przeprowadzonych przez producenta albo przez jednostkę wybraną przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela,
• kopię instrukcji montażu maszyny nieukończonej.
b) w przypadku produkcji seryjnej, środki wewnątrzzakładowe, jakie zostaną podjęte w celu zapewnienia zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
3. Producent powinien przeprowadzić odpowiednie badania i próby części składowych, osprzętu lub maszyn nieukończonych, aby ustalić, czy ich projekt lub wykonanie pozwalają na bezpieczny montaż i użytkowanie. Odpowiednie sprawozdania i wyniki podlegają włączeniu do dokumentacji technicznej.
4. Dokumentacja techniczna powinna być dostępna przez okres przynajmniej 10 lat od daty produkcji maszyny nieukończonej lub, w przypadku produkcji seryjnej, od daty wyprodukowania ostatniego egzemplarza, a na wniosek przedłożona organom nadzoru rynku. Dokumentacja techniczna nie musi znajdować się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i nie musi być stale dostępna w formie materialnej. Powinno być możliwe jej skompletowanie i przedłożenie organom nadzoru rynku przez osobę wyznaczoną w deklaracji włączenia.
5. Niedopełnienie obowiązku przedłożenia odpowiedniej dokumentacji technicznej w odpowiedzi na prawidłowo uzasadniony wniosek organów nadzoru rynku może stanowić wystarczającą podstawę do zakwestionowania zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi i poddanymi ocenie zasadniczymi wymaganiami w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.