W firmie posiadamy maszynę wprowadzaną do użytku przed 2003 r., nieoznakowaną znakiem CE, ale spełniającą minimalne wymagania. Obecnie konieczna jest wymiana jednego z elementów maszyny, jednak jego producent zastrzegł, że nie wyda znaku CE, jeśli część zostanie połączona z maszyną pozbawioną tego oznakowania.
Jak ustosunkować się do takiego zastrzeżenia? Czy jest ono zgodne z prawem?

Producent elementu, który miałby być podłączony do maszyny, powinien oznakować dany element znakiem CE. Nie ma natomiast obowiązku oznakowania znakiem CE maszyny i podłączonego elementu jako całości.
Gdy dokonana przeróbka maszyny (podłączenie elementu do maszyny) jest znaczącą modernizacją, polegającą na zmianie jej przeznaczenia lub rozszerzeniu zakresu działania o nowe funkcje, obowiązek w zakresie oznakowania znakiem CE maszyny i podłączonego elementu jako całości spoczywa na firmie-posiadaczu maszyny. W momencie podłączenia nowego elementu do istniejącej maszyny firma staje się producentem maszyny i ma obowiązek zapewnić, by maszyna jako całość spełniała wszystkie wymagania opisane w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - dalej r.z.w.m.

Gdy dokonana przeróbka maszyny (podłączenie elementu do maszyny) nie jest znaczącą modernizacją, lecz tylko wymianą lub naprawą danego elementu lub maszyny, umożliwiającą prawidłowe funkcjonowanie całości, w takim przypadku firma-posiadacz maszyny nie staje się jej producentem. Firma powinna przed przekazaniem maszyny do użytkowania dokonać oceny w zakresie spełniania przez maszynę minimalnych wymagań w zakresie bhp, wynikających z rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.) - dalej r.m.w.u.m.
Przepis § 6 ust. 1 r.z.w.m. wskazuje obowiązki producenta przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel:
1)zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
2)zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna,
3)dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcje,
4)przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności,
5)sporządza deklarację zgodności WE i zapewnia, że zostanie dołączona do maszyny,
6)umieszcza oznakowanie CE.
Producent maszyny powinien wyprodukować maszynę spełniającą wymagania zasadnicze zawarte w r.z.w.m.. Powinien on zastosować procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny. Potwierdzeniem uzyskania zgodności z wymaganiami r.z.w.m. powinno być wystawienie przez producenta deklaracji zgodności WE i umieszczenie oznakowania CE na maszynie.
Przepisy r.m.w.u.m. dotyczy głównie pracodawców, którego pracownicy używają maszyny podczas pracy. W r.m.w.u.m. zawarto definicje maszyny i innych urządzeń technicznych, narzędzi oraz instalacji użytkowanych podczas pracy, a także określono wymagania dotyczące bezpiecznego użytkowania i kontroli maszyn.

W r.m.w.u.m. wskazano, jakie minimalne wymagania mają spełniać użytkowane maszyny na stanowiskach pracy oraz jak powinno wyglądać współdziałanie pracodawcy z pracownikami w celu zapewnienia bezpieczeństwa przy użytkowaniu maszyn.
Zgodnie z § 34 r.m.w.u.m. maszyny powinny być dostosowane do minimalnych wymagań dotyczących maszyn, określonych w rozdziale 3 r.m.w.u.m.., dotyczącym minimalnych wymagań dla maszyn.
Podsumowując:
•w przypadku znaczącej modernizacji maszyny, firma jako producent całości (maszyna oraz podłączony element), powinna zastosować procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny. Po stwierdzeniu, że wykonana maszyna została wykonana zgodnie wymaganiami r.z.w.m. firma (jako producent) powinna wystawić dla maszyny instrukcję obsługi oraz deklarację zgodności WE. Na maszynie powinno zostać umieszczone oznakowanie CE;
•jeśli dokonana przeróbka maszyny (podłączenie elementu do maszyny) nie jest znaczącą modernizacją, lecz tylko wymianą lub naprawą danego elementu lub maszyny, umożliwiającą prawidłowe funkcjonowanie całości, firma-posiadacz maszyny nie staje się jej producentem, pozostaje jedynie użytkownikiem. Przed przekazaniem maszyny do użytkowania firma powinna dokonać oceny w zakresie spełniania przez maszynę minimalnych wymagań w zakresie bhp, wynikających z r.m.w.u.m.

Krzysztof Zamajtys