W związku z panującymi mrozami Państwowa Inspekcja Pracy przypomina o obowiązujących przepisach regulujących pracę przy niskich temperaturach.

Pomieszczenia pracy

Zgodnie z par. 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom temperaturę w pomieszczeniach pracy wynoszącą minimum:

• 14º C – dla pomieszczeń, w których wykonywana jest praca fizyczna;
• 18º C – dla pomieszczeń, w których pracownicy wykonują lekką pracę fizyczną bądź świadczona jest praca biurowa.

Obowiązkiem pracodawcy jest także zabezpieczenie pomieszczeń pracy przed niekontrolowanym odpływem ciepła oraz przed napływem zimnego powietrza z zewnątrz. Gdy pomieszczenie pracy jest ogrzewane przez systemy klimatyzacji, należy pamiętać, iż doprowadzane tymi systemami powietrze musi być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.

Czytaj w LEX: Wymagania dla pomieszczeń pracy >

Praca zimą na otwartej przestrzeni

Przepisy nie regulują minimalnej temperatury w otwartej przestrzeni, w której mogą pracować pracownicy. Tym samym nie mogą oni powstrzymać się od pracy nawet podczas silnych mrozów, pod warunkiem zapewnienia przez pracodawcę właściwej odzieży ochronnej.

Natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazuje w par. 45 pkt 4, że obowiązkiem pracodawcy jest takie zorganizowanie stanowisk pracy znajdujących się poza pomieszczeniami, by pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami i niską temperaturą. Zgodnie z par. 44 załącznika nr 3 do tego samego rozporządzenia pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni pomieszczenia do ogrzania się, które muszą znajdować się w pobliżu miejsc pracy, dawać schronienie przed opadami atmosferycznymi i niską temperaturą. W takich pomieszczeniach powinna zostać zapewniona temperatura minimalna w wysokości 16ºC, a na każdego pracownika najliczniejszej zmiany musi przypadać minimum 0,1 m2 powierzchni, przy czym całkowita powierzchnia tego pomieszczenia nie może być mniejsza niż 8 m2. W razie gdy ze względów technologicznych nie ma możliwości zapewnienia takiego pomieszczenia, pracodawca jest obowiązany zorganizować w pobliżu miejsca wykonywania pracy odpowiednie urządzenia emitujące ciepło do ogrzania, zachowując przy tym wymagania ochrony przeciwpożarowej.

Czytaj też: W zimie zarządca nieruchomości odśnieża nie tylko chodnik, ale i dach >

Ponadto pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Szczegóły w zakresie rodzajów posiłków, napojów, przypadki oraz warunki ich wydawania określone zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28.05.1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Kontrole PIP zimowych obowiązków pracodawców względem zatrudnionych - jak się przygotować oraz możliwe scenariusze >

Odzież ochronna

Według zapisów zawartych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tabela 1 i tabela 2) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednią odzież ochronną i środki ochrony głowy, stóp i rąk. Sam obowiązek zapewnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej, a także odpowiedniej odzieży i butów roboczych, regulują zapisy działu X rozdziału IX Kodeksu pracy.

Czytaj więcej w LEX: Stosowanie odzieży ochronnej w warunkach zimowych >

Napoje i posiłki profilaktyczne

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie posiłków regeneracyjnych w okresie zimowym, od 1 listopada do 31 marca; dotyczy to pracowników wykonujących prace na otwartej przestrzeni. Prace te są związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet. Ponadto pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10°C.

Czytaj w LEX: Przydział posiłków i napojów profilaktycznych - poradnik na przykładach >

Stanowiska, na których należy wydawać ciepłe posiłki, ustala pracodawca, na podstawie przeprowadzonego pomiaru wydatku energetycznego, w porozumieniu ze związkami zawodowymi bądź z przedstawicielami pracowników.

Więcej na temat zimowych obowiązków pracodawcy przeczytasz w LEX: Bezpieczeństwo i higiena pracy w okresie zimowym - wybrane zagadnienia >