Zacznijmy od tego, że zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) ZUS będący dysponentem środków na prewencję wypadkową, pokrywanych ze środków finansowych zgromadzonych w funduszu wypadkowym, prowadzi działalność polegającą na wspieraniu pracodawców w podejmowaniu działań nakierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej.
Program prewencyjny jest adresowany do wszystkich płatników składek, ze szczególnym uwzględnieniem sektora małych i średnich przedsiębiorstw, natomiast poziom dofinansowania został zróżnicowany ze względu na wielkość zakładu pracy, mierzony liczbą osób, za które odprowadzana jest składka na ubezpieczenie wypadkowe – i wynosi od 40 tysięcy zł do nawet 500 tysięcy zł.
W ramach podejmowanych przez ZUS działań prewencyjnych, przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowanie:
1) projektów inwestycyjnych – odnoszących się przede wszystkim do aspektu bezpieczeństwa technicznego (rozwoju, modyfikacji i usprawnienia stanu technicznego maszyn, urządzeń oraz systemów i środków ochronnych). Wśród działań kwalifikujących się do tego projektu zaliczyć można m.in. zakup i instalację:
- osłon do niebezpiecznych stref maszyn i urządzeń (stałych, ruchomych, blokujących i blokujących z urządzeniem ryglującym, sterujących, itp.),
- urządzeń i elementów sygnalizacji, ostrzegania i informacji o zagrożeniach,
- urządzeń i elementów wentylacji ogólnej nawiewno-wywiewnej,
- wózków jezdniowych podnośnikowych i innych urządzeń samojezdnych służących ograniczeniu obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego,
- środków ochrony indywidualnej (wyłącznie dla firm zatrudniających do 49 pracowników, pod warunkiem przedstawienia dokumentacji potwierdzającej prawidłowe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego oraz dokumentacji właściwego doboru środków ochrony indywidualnej).
Zobacz także: Zasady doboru środków ochrony indywidualnej>>
2) projektów doradczych – zorientowanych na poprawę zarządzania bhp, w tym na realizację oceny ryzyka zawodowego, wprowadzenie procedur bezpiecznej pracy oraz planowanie i monitorowanie działań prewencyjnych w zakresie bhp. Wśród działań kwalifikujących się do tego projektu zaliczyć można m.in.:
- dokonanie identyfikacji zagrożeń w miejscu pracy oraz oceny ryzyka zawodowego związanego z tymi zagrożeniami,
- dokonanie doboru środków ochrony indywidualnej do zidentyfikowanych zagrożeń (bez uwzględniania kosztów zakupu tych środków),
- przeprowadzenie analizy i oceny ergonomiczności miejsc pracy, które muszą oddziaływać na poprawę ergonomii stanowisk pracy,
- wykonanie oceny bezpieczeństwa maszyn i instalacji technicznych itp.
3) projektów inwestycyjno-doradczych – łączących wyżej opisane działania.
Katalog działań, na jakie można uzyskać dofinansowanie z funduszu prewencyjnego ZUS jest bardzo obszerny i w licznych przypadkach umożliwia pracodawcom uzyskanie pieniędzy na poprawę bezpieczeństwa pracy.
Zobacz także: Pracodawca zadba o sprawność środków ochrony indywidualnej i zbiorowej>>
Na najwyższe dotacje – podobnie jak ma to miejsce w przypadku projektów unijnych – mogą liczyć mikroprzedsiębiorcy (zatrudniający od 1 do 9 pracowników), gdyż w ich przypadku aż 90 procent budżetu projektu podlega dofinansowaniu (maksymalna kwota to 40 tysięcy zł w przypadku projektów doradczych, 100 tysięcy zł w przypadku projektów inwestycyjnych oraz 140 tysięcy w przypadku projektów doradczo-inwestycyjnych). W przypadku większych przedsiębiorców – małych (zatrudniających od 10 do 49 pracowników), średnich (zatrudniających od 50 do 249 pracowników) i dużych (zatrudniających powyżej 250 pracowników) – dofinansowaniu podlega odpowiednio 80%, 60% i 20% budżetu projektu, przy czym może wynieść maksymalnie od 60 tysięcy do 100 tysięcy zł w przypadku projektów doradczych, od 150 tysięcy do 400 tysięcy zł w przypadku projektów inwestycyjnych oraz od 210 tysięcy do 500 tysięcy zł w przypadku projektów doradczo-inwestycyjnych.
Proces pozyskiwania dotacji podzielony jest na pięć etapów. Pierwszym i najważniejszym jest złożenie wniosku, którego wzór znajduje się na stronie www.zus.pl/prewencja. W drugim etapie ZUS dokonuje oceny formalnej i merytorycznej wniosku. Trzeci etap, który następuje po pozytywnej weryfikacji wniosku, to podpisanie umowy na realizację projektu. Czwarty to wypłata środków finansowych, a piąty to odbiór i rozliczenie projektu.
Wypełnienie wniosku o dofinansowanie projektu nie jest szczególnie skomplikowane. W razie wątpliwości można sięgnąć do przygotowanego przez ZUS poradnika zawierającego wyjaśnienia dotyczące powyższego wniosku.
Więcej szczegółowych informacji dotyczących zasad udzielania dofinansowania, trybu i zasad rozpatrywania wniosków, a także zasad jego rozliczania, można znaleźć na stronie internetowej ZUS pod adresem: www.zus.pl/prewencja.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.