Etymologicznie słowo ergonomia wywodzi się z języka greckiego. Ergon – oznacza pracę, a nomos – zwyczaj, prawo, wiedzę. W przekładzie na język polski jest to wiedza o pracy ludzkiej.

Ergonomia ­– jako interdyscyplinarna dziedzina – zawiera wiele informacji, które mogą być wykorzystane do opisania warunków pracy. Zajmuje się ona m.in. przystosowaniem maszyn, urządzeń, środowiska i warunków pracy do autonomicznych i psychofizycznych cech oraz możliwości człowieka, jego potrzeb i oczekiwań, zapewniając sprawne, wydajne i bezpieczne wykonywanie obowiązków.

Odpowiednie wymagania dotyczące ergonomii można znaleźć w przepisach wykonawczych do Kodeksu pracy oraz innych obejmujących m.in. warunki techniczne określane na podstawie prawa budowlanego.

Czytaj również: Praca zdalna po pandemii – pracodawca powinien zweryfikować warunki jej wykonywania>>

Główne kierunki działania ergonomii

Ergonomię dzieli się na koncepcyjną i korekcyjną.

• Ergonomia koncepcyjna – wykorzystywana już na etapie projektu aranżacji stanowiska pracy, uwzględniają potrzeby pracownika oraz bierze pod uwagę jego wygodę i bezpieczeństwo.
• Ergonomia korekcyjna – analizuje warunki pracy, biorąc pod uwagę bezpieczeństwo i wygodę pracowników. Jej celem jest ulepszenie istniejących już struktur i likwidowanie zagrożeń środowiskowych.

Wskutek nieprzestrzegania zasad ergonomii może dojść do wypadków przy pracy, mogą też wystąpić choroby zawodowe związane np. z przepracowaniem, niewłaściwą organizacją przestrzeni, przeciążeniem układu ruchu czy hałasem.

Ergonomia koncepcyjna

Ergonomia wymaga dobrego projektowania maszyn i urządzeń oraz stanowisk pracy, a także diagnozowania stanu istniejącego. Projektanci urządzań muszą brać pod uwagę zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. W praktyce podejściem koncepcyjnym w miejscu pracy zajmują się najczęściej m.in. specjaliści z działów bhp, do których należy nadzorowanie warunków pracy, typowanie braków lub błędnych działań występujących na danym stanowisku oraz formułowanie odpowiednich zaleceń dla przełożonego.

– Zgodnie z art. 237¹¹ Kodeksu pracy, służbę bhp tworzy pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników. Przełożony, u którego zatrudnionych jest do 100 osób, powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy – mówi Karolina Kołakowska, adwokat w Kancelarii Brzezińska Narolski Adwokaci, ekspert z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. I dodaje: – Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli zatrudnia do 10 pracowników albo zatrudnia do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 

Nowość

Nowość

Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Pracownicze plany kapitałowe. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, zwią

Sprawdź  

Ergonomia korekcyjna

Podejściem koncepcyjnym zajmują się często projektanci danych wyrobów, maszyn lub urządzeń. Na etapie badań i projektu wychwytywane są ewentualne niedociągnięcia w zakresie ergonomii, które koryguje się na bieżąco (korekta na etapie projektu jest łatwiejsza i tańsza niż korekta np. istniejącego stanowiska pracy, maszyny lub urządzenia).

Wśród zadań realizowanych przez ekspertów z zakresu bhp znajduje się też obowiązek sprawdzenia, czy pracownicy mają zapewnione wygodne i bezpieczne stanowisko pracy. W momencie, w którym przekonają się, że jest inaczej, powinni zlecić pracodawcy wprowadzenie konkretnych zmian. Podstawa zaleceń są zasady bhp. W jasny sposób określają one m.in. parametry siedziska (wysokość i szerokość), kąt nachylenia oparcia czy kwestię przestrzeni dla nóg (w przypadku krzeseł biurowych).

Zasady i korzyści

Wśród najważniejszych ergonomicznych zasad pracy znajdują się m.in. narzędzia i stanowisko pracy oraz jej tempo powinny być dostosowane do możliwości pracownika, wskazane jest ciągłe analizowanie i modyfikowanie istniejących warunków, należy minimalizować zmęczenie i redukować stres, konieczne jest też robienie przerw w wykonywaniu obowiązków zawodowych.

Zastosowanie ergonomii w miejscu pracy może przynieść wiele korzyści tj. zwiększenie efektywność zaangażowania zespołu, poprawa samopoczucia i stanu zdrowia pracowników, a także spadek liczy zwolnień lekarskich. Mimo że ergonomia wymaga zaangażowania i stałych działań to należy traktować ją nie jako wydatek, a jak inwestycję, której skutki będą pozytywne i długofalowe.