Czy pracodawca może zezwolić pracownikom produkcyjnym na spożywanie posiłków na hali produkcyjnej, jeśli zostało przygotowane pomieszczenie do tego celu? Pracownicy nie korzystają z niego. Czy można dopuścić stosowanie czajników elektrycznych na stanowiskach produkcyjnych?
W hali produkcyjnej wskazane byłoby wprowadzenie zakazu spożywania posiłków oraz stosowania czajników elektrycznych, w przypadku gdy na terenie zakładu pracy jest przygotowane wydzielone pomieszczenie do przygotowywania i spożywania posiłków oraz napojów.
W załączniku nr 3 oraz w dziale V rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.o.b.h.p., wymienione zostały rodzaje pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz wytyczne odnośnie zaopatrzenia pracowników w napoje.
Zgodnie z § 105 ust. 1 r.o.b.h.p. pracy wskazuje obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie zapewnienia pracownikom dostępu do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana.
Jednym z takich pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, które powinno być zapewnione w zakładzie pracy jest jadalnia. Obowiązek zapewnienia jadalni dotyczy pracodawcy zatrudniającego powyżej dwudziestu pracowników na jednej zmianie roboczej. Obowiązek ten dotyczy również pracodawców zatrudniających dwudziestu i mniej pracowników, jeżeli narażeni są na prace szczególnie brudzące. Takie prace zapewne są wykonywane przez pracowników produkcyjnych.
Wymagania dla pomieszczenia jadalni i urządzeń, które mogą się w niej znajdować określone zostały w załączniku nr 3 do r.o.b.h.p.
Pracodawca oprócz zapewnienia pracownikom jadalni ma także obowiązek zapewnić wodę zdatną do picia lub inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników.
Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy.
Najczęściej spotykanymi w zakładach pracy rodzajami napojów, które zapewnia pracodawca są: kawa i herbata, jeżeli chodzi o gorące napoje oraz woda źródlana dostarczana w dystrybutorach z wodą, jeżeli chodzi o napoje chłodzące.
W zakresie wyposażenia pomieszczenia jadalni w urządzenia, często spotykane w takim pomieszczeniu są następujące urządzenia: kuchenka elektryczna lub mikrofalowa do przygotowania posiłków, czajnik elektryczny lub dystrybutor z wodą do zapewnienia gorących lub zimnych napojów oraz zlewozmywak, szafki na wyposażenie oraz miejsca siedzące i stoły.
Korzystanie z zapewnionego przez pracodawcę pomieszczenia jadalni oraz odpowiedniego wyposażenia jest zarówno dla pracodawcy, jak i pracowników najlepszym rozwiązaniem. Po pierwsze pracodawca spełnia wymóg dotyczący zapewnienia bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników. Po drugie pracownicy są mniej narażeni na wszelkiego rodzaju choroby związane z jedzeniem i piciem, w sytuacji gdy korzystają z wydzielonego pomieszczenia, niż gdyby mieli spożywać posiłki i pić napoje na stanowiskach pracy. Po trzecie pracownicy są także mniej narażeni na wszelkiego rodzaju urazy, typu skaleczenia, poparzenia, które są nieodłącznie związane ze spożywaniem posiłków i przygotowaniem napojów.
W sytuacji gdyby w zakładzie pracy pracodawca zezwolił pracownikom produkcyjnym na spożywanie posiłków na hali produkcyjnej nie zapewniono by pracownikom bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników. Ponadto taki stan rzeczy wpływałby niekorzystnie na samo bezpieczeństwo wykonywanej pracy dla pracownika i osób trzecich (prawdopodobnie zwiększona liczba zachorowań i wypadków wśród pracowników).
Jeżeli pracodawca przygotował pomieszczenie do bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników, jest jak najbardziej zasadne, aby pracownicy z takiego pomieszczenia korzystali. W takim pomieszczeniu pracodawca może zapewnić pracownikom dostęp do czajnika elektrycznego, jako urządzenia do przygotowywania gorących napojów. Nie jest wskazane zapewnianie czajników elektrycznych poza pomieszczeniem jadalni, ze względu na większe prawdopodobieństwo poparzenia pracownika oraz uszkodzenia przydzielonej do stanowiska pracy maszyny lub urządzenia.
Warto także zwrócić uwagę na wymagania wynikające z przepisów przeciwpożarowych do których musi się stosować zarówno pracodawca, jak i pracownik. W Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563), w którym wskazano czynności zabronione które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji wśród których jedną z czynności zabronionych jest użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym (do takich urządzeń można próbować zaliczyć czajnik elektryczny). O wiele łatwiej wyobrazić sobie spełnienie tego wymogu w pomieszczeniu jadalni, niż w hali produkcyjnej.
Pracodawca może w wytycznych wewnętrznych dotyczących spraw bhp zakazać spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów poza miejscami wyznaczonymi. Nie stosowanie się do wytycznych przez pracowników może skutkować nakładaniem przez pracodawcę kar porządkowych za nie przestrzeganie przepisów i zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
Wymagania jakie musi spełniać pomieszczenie jadalni dla pracowników produkcyjnych:
1) Pomieszczenie jadalni powinno być usytuowane w sposób uniemożliwiający pracownikom korzystającym z niej przechodzenie przez pomieszczenia, w których wykonywane są prace szczególnie brudzące.
2) Pomieszczenie jadalni powinno być ogrzewane, oświetlone i wentylowane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.
3) W jadalni należy umieścić w widocznych miejscach napisy lub znaki informujące o zakazie palenia tytoniu.
4) Dla każdego pracownika spożywającego posiłek w jadalni należy zapewnić indywidualne miejsce siedzące przy stole.
5) W jadalni powinny być zainstalowane urządzenia do podgrzewania przez pracownika posiłku własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilości jeden zlewozmywak na dwadzieścia miejsc w jadalni, ale nie mniej niż jeden zlewozmywak.
6) W pomieszczeniu jadalni należy zapewnić przynajmniej 2-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Krzysztof Zamajtys
W hali produkcyjnej wskazane byłoby wprowadzenie zakazu spożywania posiłków oraz stosowania czajników elektrycznych, w przypadku gdy na terenie zakładu pracy jest przygotowane wydzielone pomieszczenie do przygotowywania i spożywania posiłków oraz napojów.
W załączniku nr 3 oraz w dziale V rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.o.b.h.p., wymienione zostały rodzaje pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz wytyczne odnośnie zaopatrzenia pracowników w napoje.
Zgodnie z § 105 ust. 1 r.o.b.h.p. pracy wskazuje obowiązek po stronie pracodawcy w zakresie zapewnienia pracownikom dostępu do pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana.
Jednym z takich pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, które powinno być zapewnione w zakładzie pracy jest jadalnia. Obowiązek zapewnienia jadalni dotyczy pracodawcy zatrudniającego powyżej dwudziestu pracowników na jednej zmianie roboczej. Obowiązek ten dotyczy również pracodawców zatrudniających dwudziestu i mniej pracowników, jeżeli narażeni są na prace szczególnie brudzące. Takie prace zapewne są wykonywane przez pracowników produkcyjnych.
Wymagania dla pomieszczenia jadalni i urządzeń, które mogą się w niej znajdować określone zostały w załączniku nr 3 do r.o.b.h.p.
Pracodawca oprócz zapewnienia pracownikom jadalni ma także obowiązek zapewnić wodę zdatną do picia lub inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników.
Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy.
Najczęściej spotykanymi w zakładach pracy rodzajami napojów, które zapewnia pracodawca są: kawa i herbata, jeżeli chodzi o gorące napoje oraz woda źródlana dostarczana w dystrybutorach z wodą, jeżeli chodzi o napoje chłodzące.
W zakresie wyposażenia pomieszczenia jadalni w urządzenia, często spotykane w takim pomieszczeniu są następujące urządzenia: kuchenka elektryczna lub mikrofalowa do przygotowania posiłków, czajnik elektryczny lub dystrybutor z wodą do zapewnienia gorących lub zimnych napojów oraz zlewozmywak, szafki na wyposażenie oraz miejsca siedzące i stoły.
Korzystanie z zapewnionego przez pracodawcę pomieszczenia jadalni oraz odpowiedniego wyposażenia jest zarówno dla pracodawcy, jak i pracowników najlepszym rozwiązaniem. Po pierwsze pracodawca spełnia wymóg dotyczący zapewnienia bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników. Po drugie pracownicy są mniej narażeni na wszelkiego rodzaju choroby związane z jedzeniem i piciem, w sytuacji gdy korzystają z wydzielonego pomieszczenia, niż gdyby mieli spożywać posiłki i pić napoje na stanowiskach pracy. Po trzecie pracownicy są także mniej narażeni na wszelkiego rodzaju urazy, typu skaleczenia, poparzenia, które są nieodłącznie związane ze spożywaniem posiłków i przygotowaniem napojów.
W sytuacji gdyby w zakładzie pracy pracodawca zezwolił pracownikom produkcyjnym na spożywanie posiłków na hali produkcyjnej nie zapewniono by pracownikom bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników. Ponadto taki stan rzeczy wpływałby niekorzystnie na samo bezpieczeństwo wykonywanej pracy dla pracownika i osób trzecich (prawdopodobnie zwiększona liczba zachorowań i wypadków wśród pracowników).
Jeżeli pracodawca przygotował pomieszczenie do bezpiecznego i higienicznego spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów przez pracowników, jest jak najbardziej zasadne, aby pracownicy z takiego pomieszczenia korzystali. W takim pomieszczeniu pracodawca może zapewnić pracownikom dostęp do czajnika elektrycznego, jako urządzenia do przygotowywania gorących napojów. Nie jest wskazane zapewnianie czajników elektrycznych poza pomieszczeniem jadalni, ze względu na większe prawdopodobieństwo poparzenia pracownika oraz uszkodzenia przydzielonej do stanowiska pracy maszyny lub urządzenia.
Warto także zwrócić uwagę na wymagania wynikające z przepisów przeciwpożarowych do których musi się stosować zarówno pracodawca, jak i pracownik. W Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563), w którym wskazano czynności zabronione które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji wśród których jedną z czynności zabronionych jest użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym (do takich urządzeń można próbować zaliczyć czajnik elektryczny). O wiele łatwiej wyobrazić sobie spełnienie tego wymogu w pomieszczeniu jadalni, niż w hali produkcyjnej.
Pracodawca może w wytycznych wewnętrznych dotyczących spraw bhp zakazać spożywania posiłków oraz przygotowywania napojów poza miejscami wyznaczonymi. Nie stosowanie się do wytycznych przez pracowników może skutkować nakładaniem przez pracodawcę kar porządkowych za nie przestrzeganie przepisów i zasad w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
Wymagania jakie musi spełniać pomieszczenie jadalni dla pracowników produkcyjnych:
1) Pomieszczenie jadalni powinno być usytuowane w sposób uniemożliwiający pracownikom korzystającym z niej przechodzenie przez pomieszczenia, w których wykonywane są prace szczególnie brudzące.
2) Pomieszczenie jadalni powinno być ogrzewane, oświetlone i wentylowane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.
3) W jadalni należy umieścić w widocznych miejscach napisy lub znaki informujące o zakazie palenia tytoniu.
4) Dla każdego pracownika spożywającego posiłek w jadalni należy zapewnić indywidualne miejsce siedzące przy stole.
5) W jadalni powinny być zainstalowane urządzenia do podgrzewania przez pracownika posiłku własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilości jeden zlewozmywak na dwadzieścia miejsc w jadalni, ale nie mniej niż jeden zlewozmywak.
6) W pomieszczeniu jadalni należy zapewnić przynajmniej 2-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Krzysztof Zamajtys