Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
W rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.) nie zaliczono separatora substancji ropopochodnych do urządzeń, przy obsłudze których potrzebne są dodatkowe uprawnienia.
Praca z odpadami niebezpiecznymi
Ze względu na zaliczenie mieszanin wodno-olejowych i osadów zaolejonych do odpadów niebezpiecznych (kod 130501* - 130508*), zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206 z późn. zm.), czyszczenie separatorów może wykonywać tylko firma posiadająca stosowne zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów, o którym mowa w art. 28 ust. 4 pkt 1-6 oraz art. 63 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.).
W zakresie przeglądów serwisowych i eksploatacyjnych separatorów należy pamiętać o odpowiednich okresach przeglądów:
- serwis separatorów substancji ropopochodnych powinien być wykonywany zgodnie z wymaganiami producenta urządzenia;
- przegląd eksploatacyjny separatorów substancji ropopochodnych powinien być wykonywany zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełniać przy odprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984), gdzie wskazano, że każdy właściciel separatora ropopochodnych obowiązany jest wykonywać co pół roku przeglądy eksploatacyjne.
Separatory standardowe są bardzo łatwe i bezpieczne w eksploatacji, ze względu na pełny dostęp na całej ich długości, po zdjęciu odpowiednich pokryw. Konserwacja separatorów sprowadza się do okresowego opróżniania zatrzymanych w nich odpadów oraz umycia wnętrza separatora. Częstotliwość czyszczenia separatora zależy od szybkości gromadzenia się odpadów w separatorze.
W momencie konserwacji/czyszczenia separatora powinny być spełnione wymagania w zakresie bhp określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. Rozdział 6 r.b.h.p. działu IV wskazuje, jakie prace można zaliczyć do prac szczególnie niebezpiecznych. Do prac szczególnie niebezpiecznych zaliczono m.in. prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych. Zgodnie z § 80 ust. 2 r.b.h.p. pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
Wymagania BHP
Pracodawca, zgodnie z § 81 ust. 1 r.b.h.p., powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, a w szczególności zapewnić:
- 1) bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,
- 2) odpowiednie środki zabezpieczające,
- 3) instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:
- a) imienny podział pracy,
- b) kolejność wykonywania zadań,
- c) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.
Pracodawca, zgodnie z § 81 ust. 2 r.b.h.p., powinien zapewnić, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane.
Przepis § 85 r.b.h.p. zalicza do prac szczególnie niebezpiecznych prace w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych zamkniętych przestrzeniach, do których wejście odbywa się przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione. Do takich prac należą prace przy konserwacji/czyszczeniu separatorów, do których pracownik musi wejść.
Zgodnie z § 86 r.b.h.p. podjęcie i prowadzenie pracy w zbiornikach może nastąpić jedynie na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez pracodawcę. Przy pracach w zbiornikach należy także zapewnić stały nadzór, a osoba wydająca polecenie wykonania takiej pracy powinna sprawdzić, czy przygotowania organizacyjne i techniczne zapewniają bezpieczeństwo pracownikom podczas wykonywania pracy.
Bezpośrednio przed przystąpieniem pracowników do pracy w zbiorniku osoba kierująca pracownikami jest obowiązana poinformować ich o:
- zakresie pracy, jaka mają wykonać,
- rodzaju zagrożeń, jakie mogą wystąpić,
- niezbędnych środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich stosowania,
- sposobie sygnalizacji między pracującymi wewnątrz zbiornika a asekurującymi ich na zewnątrz zbiornika,
- postępowaniu w razie wystąpienia zagrożenia.
Pracownik lub pracownicy wykonujący pracę wewnątrz zbiornika powinni być asekurowani, co najmniej przez jedną osobę znajdującą się na zewnątrz. Osoba asekurująca powinna być w stałym kontakcie z pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz mieć możliwość niezwłocznego powiadomienia innych osób mogących, w razie potrzeby, niezwłocznie udzielić pomocy (§ 89 ust. 1 r.b.h.p.).
Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, a w szczególności (§ 89 ust. 2 r.b.h.p.):
- szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej,
- hełm ochronny i odzież ochronną,
- sprzęt izolujący ochronny układu oddechowego.
Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej osoby asekurującej powinno być takie, jak wyposażenie pracowników wchodzących do wnętrza zbiornika.
Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wyłącznie w warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18% oraz gdy w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w zbiorniku.
Decyzję o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w związku ze spełnieniem warunków, o których mowa powyżej, może podjąć jedynie osoba kierująca pracownikami.
Należy pamiętać także o wymaganiach zawartych w § 87 ust. 1 r.b.h.p., z którego wynika, że prace w zbiornikach mogą być podjęte i prowadzone po spełnieniu następujących wymagań:
- jeżeli praca w zbiorniku może być związana z zagrożeniem pożarowym, należy stosować niezbędne środki ochrony przeciwpożarowej;
- odłączyć dopływ do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych zbiorników, przewodów, aparatury itp.;
- bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zbiornika powietrze w zbiorniku należy zbadać na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji toksycznych i palnych;
- zapewnienie niezbędnych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej;
- zapewnienie pracownikowi znajdującemu się w zbiorniku możliwość udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.