Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Nie można jednak wykluczyć, że nawet przy zachowaniu najwyższych standardów, w procesie wykonywania dojdzie do zdarzenia, które będzie wymagało udzielenia pracownikowi z pierwszej pomocy.

Czytaj w LEX: Organizacja systemu pierwszej pomocy w razie wypadku - PROCEDURA krok po kroku >>>

 

 

Pracodawca musi zapewnić udzielenie pierwszej pomocy

Zgodnie z art. 209(1) Kodeksu pracypracodawca jest zobowiązany do zapewnienia środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz wyznaczenia pracowników, których zadaniem będzie udzielanie takiej pomocy. Działania te powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Liczba pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń. Na podstawie art. 209(1) par. 4 Kodeksu pracy, w przypadku zatrudniania wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełnosprawnych, działania w zakresie udzielenia pierwszej pomocy może wykonywać sam pracodawca. 

Więcej w LEX: Organizacja punktu pierwszej pomocy - krok po kroku >>>

 

Rozporządzenie precyzuje obowiązki pracodawcy 

Obowiązki pracodawcy w zakresie pierwszej pomocy zostały doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej jako: rozporządzenie). Zgodnie z par. 44 ust. 1 rozporządzeniapracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności powinien on zapewnić apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy oraz punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których są wykonywane prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie ze względu na ostre działanie toksyczne. 

Czytaj w LEX: Bezpieczeństwo i higiena pracy w okresie zimowym - wybrane zagadnienia >>>

Czytaj także: Wypadek przy pracy zdalnej poza kontrolą inspektorów pracy >>>

Gdzie umieścić apteczki 

Par. 44 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń. Obsługa apteczek na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. Ponadto w punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników przeszkolonych w zakresie udzielania takiej pomocy. Zgodnie z art. 207(1) par. 2 Kodeksu pracy, informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielenia pierwszej pomocy obejmuje imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej. Przepisy rozporządzenia wymagają też, żeby punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek były odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą (zielony krzyż na białym tle), i łatwo dostępne.

 

POLECAMY

Co powinno się znaleźć w apteczkach  

Przepisy nie precyzują wymaganego wyposażenia apteczek. Rozporządzenie wskazuje, że ich zawartość w danym zakładzie pracy powinna zostać ustalona w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę medyczną nad pracownikami, uwzględniając rodzaj i nasilenie zagrożeń. Należy zwrócić uwagę, że warto, by w apteczce, poza środkami służącymi do udzielania pierwszej pomocy, znalazł się wykaz znajdujących się w niej rzeczy, wraz z podaniem ilości poszczególnych elementów. Osoba obsługująca apteczkę powinna dokładnie znać zawartość apteczki i okresowo sprawdzać (m.in. termin ważności produktów i kompletność opakowań) oraz uzupełniać jej wyposażenie. Tytułem przykładu można wskazać następujące elementy wyposażenia apteczki:

  • rękawiczki gumowe;
  • nożyczki z zaokrąglonymi końcówkami; 
  • agrafki;
  • opaski elastyczne;
  • bandaże;
  • koc ratunkowy;
  • kompresy gazowe jałowe;
  • plastry z gazą;
  • plastry na szpuli;
  • chusty trójkątne;
  • opatrunek na oparzenia;
  • sól fizjologiczna;
  • opatrunki hydrożelowe;
  • maski lub ustniki przeznaczone do udzielania pierwszej pomocy metodą „usta-usta”.

Bez leków i środków przeciwbólowych

Należy podkreślić, że w apteczkach nie powinno się umieszczać leków, środków przeciwbólowych i kropli (do oczu, nosa lub żołądkowych). Środki te, przy niewłaściwym zastosowaniu, mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia. Ich nieumiejętne podanie może bowiem spowodować pogorszenie stanu zdrowia pracownika lub wywołać inne negatywne konsekwencje. Szczególnie, że poszkodowany może być uczulony na składniki zawarte w niektórych lekach. Ponadto nie można wykluczyć, że sam poszkodowany mógłby omyłkowo użyć dany środek niezgodnie z jego zastosowaniem. Leki i środki powinny więc być podawane tylko przez odpowiednie służby ratunkowe.

Więcej w LEX: Wyposażenie apteczki - krok po kroku >>>