Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

I. Maszyna
Wymagania ogólne
Oświetlenie:
• należy zapewnić oświetlenie miejsc i stanowisk pracy lub konserwacji, stosownie do wykonywanych czynności.
Elementy sterownicze:
• powinny być widoczne, łatwe do zidentyfikowania i oznakowane,
• powinny być usytuowane poza strefami zagrożenia, a ich obsługa nie powinna powodować dodatkowego zagrożenia.
Umiejscowienie pulpitu głównego:
• operator ze stanowiska obsługi powinien mieć możliwość upewnienia się, że nikt nie znajduje się w strefie zagrożenia,
• możliwość wysłania ostrzegawczego sygnału optycznego lub akustycznego.
Uruchamianie maszyny:
• zamierzone działanie na układ sterowania (dotyczy także: ponownego uruchomienia po zatrzymaniu niezależnie od przyczyn).
Zatrzymanie normalne:
• każda maszyna powinna być wyposażona w element sterowniczy służący do całkowitego i bezpiecznego zatrzymania maszyny oraz niektórych części maszyny,
• element sterowniczy zatrzymujący maszynę powinien być uprzywilejowany wobec elementów uruchamiających,
• z chwilą zatrzymania maszyny lub jej części zasilanie odpowiednich napędów uruchamiających powinno zostać odłączone.
Urządzenie do awaryjnego wyłączania tzw. wyłącznik STOP:
• w uzasadnionych przypadkach ze względu na stwarzane zagrożenia, maszyna powinna posiadać wyłącznik awaryjny od odłączenia od wszystkich źródeł energii (odpowiedni kształt i kolor wyłącznika).
Ochrona przed zagrożeniami mechanicznymi
Stateczność:
• należy zapewnić stateczność maszyn i innych urządzeń technicznych.
Zagrożenie wystąpieniem uszkodzenia podczas pracy:
• należy stosować odpowiednie środki ochronne, jeżeli występuje ryzyko rozerwania lub rozpadnięcia się części maszyn lub innego urządzenia technicznego.
Zagrożenia powodowane przez przedmioty spadające lub wyrzucane:
• należy wyposażyć maszynę w urządzenia ochronne, jeżeli występuje ryzyko upadku przedmiotów lub ich wyrzucenia.
Zapobieganie zagrożeniom związanym z elementami ruchomymi:
• należy uniemożliwić dostęp do elementów ruchomych przenoszących napęd, stosując np. osłony stałe lub urządzenia zabezpieczające typu: osłony ruchome, kurtyny świetlne, oburęcznie sterowanie.
Wymagane właściwości osłon i urządzeń ochronnych
Wymagania ogólne dotyczące osłon i urządzeń ochronnych:
• należy stosować osłony, które powinny mieć trwałą konstrukcję, być usytuowane w odpowiedniej odległości od strefy zagrożenia, umożliwiać wykonanie operacji w celu zamocowania lub wymiany części oraz prac konserwacyjnych,
• nie powinny być łatwo usuwalne lub wyłączone, nie powinny ograniczać widoku pracy urządzenia.
Ochrona przed innymi zagrożeniami
Prawidłowy montaż:
• montaż lub demontaż maszyny powinien odbywać się zgodnie ze wskazówkami producenta.
Uwaga!
W tym zakresie obowiązują również postanowienia zawarte w innych przepisach BHP np.: o dopuszczalnym stężeniu i natężeniu czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy, ochronę przed hałasem i drganiami mechanicznymi, ochroną przed porażeniem prądem elektrycznym, ochroną przed elektrycznością statyczną itp.
Konserwacja
Konserwacja maszyn:
• podstawowa zasada: przeprowadzenie prac konserwacyjnych podczas postoju maszyny, jeżeli występuje konieczność przeprowadzenia prac podczas ruchu maszyny to powinny być przeprowadzone poza strefami zagrożenia lub przy zastosowaniu odpowiednich środków ochronnych,
• prowadzenie na bieżąco dziennika konserwacji.
Dostęp do stanowiska i punktów obsługi:
• zapewnienie bezpieczeństwa dostępu i przebywania we wszystkich obszarach gdzie zachodzi konieczność przebywania ze względu na produkcję, ustawienie i prace konserwacyjne.
Odłączanie od źródeł energii:
• maszyny powinny posiadać możliwość dostarczania lub odprowadzania wszystkich form używanej lub produkowanej energii w sposób zapewniający bezpieczeństwo.
Wskaźniki
Urządzenia informacyjne:
• maszyna powinna być wyposażona w napisy informacyjne.
Urządzenia ostrzegawcze:
• maszyny powinny być wyposażone w znaki ostrzegawcze,
• urządzenia sygnalizacyjne powinny działać jednoznacznie, być widoczne i zrozumiałe.
Instrukcje obsługi:
• pracodawca powinien udostępnić pracownikom informacje i instrukcje użytkowania maszyn.
Wybrane przepisy:
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej Ministra dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228).
• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 912).
Wykaz wybranych Polskich Norm zharmonizowanych z dyrektywą maszynową:
PN-EN ISO 12100-1:2005 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 12100:2011
Tytuł: Bezpieczeństwo maszyn - Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania –
Część 1: Podstawowa terminologia, metodyka (oryg.)
PN-EN ISO 12100-2:2005 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 12100:2011
Tytuł: Bezpieczeństwo maszyn - Pojęcia podstawowe, ogólne zasady projektowania – Część 2: Zasady techniczne
PN-EN 953:1999 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN 953 A1:2009
Tytuł: Maszyny -- Bezpieczeństwo -- Osłony -- Ogólne wymagania dotyczące projektowania i budowy osłon stałych i ruchomych
PN-EN 954-1:2001 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 13849-1:2006
Tytuł: Maszyny - Bezpieczeństwo - Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem - Część 1: Ogólne zasady projektowania
PN-EN 294:1994 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 13857:2008
Tytuł: Bezpieczeństwo maszyn - Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami górnymi do stref niebezpiecznych
PN-EN 349:1999 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN 349 A1:2008
Tytuł: Maszyny -- Bezpieczeństwo -- Minimalne odstępy zapobiegające zgnieceniu części ciała człowieka
PN-EN ISO 14122-1:2005 /A1:2010 Maszyny. Bezpieczeństwo. Stałe środki dostępu do maszyn. Część 1: Dobór stałych środków dostępu między dwoma poziomami.
PN-EN ISO 14122-2:2005 /A1:2010 Maszyny. Bezpieczeństwo. Stałe środki dostępu do maszyn. Część 2: Pomosty robocze i przejścia.
PN-EN ISO 14122-3:2005. Maszyny. Bezpieczeństwo. Stałe środki dostępu do maszyn. Część 3: Schody, schody drabinowe i balustrady.
Uwaga Normy wycofane nie oznacza że są nieobowiązujące
Podczas eksploatacji maszyn, urządzeń, instalacji, materiały, z których zostały one wytworzone ulegają zużyciu. Proces zużycia jest spowodowany przez oddziaływanie wymuszeń zewnętrznych - mechanicznych, cieplnych, chemicznych, elektrochemicznych, mikrobiologicznych, elektrycznych lub promieniowania. W rzeczywistości zużycie jest najczęściej wynikiem współdziałania różnych czynników, z dominacją czynnika, którego ujawnienie pozwala zastosować właściwe sposoby przeciwdziałania niszczeniu.
Procesy zużycia przebiegają od powierzchni ciała stałego w głąb, prowadząc do zmian właściwości i uszkodzeń, a zasięg oddziaływania wymuszeń zewnętrznych, stanowiących przyczyny zużycia eksploatacyjnego wyznacza tzw. eksploatacyjną warstwę wierzchnią. Pod tym pojęciem rozumie się strefę materiału zawartą między powierzchnią zewnętrzną a umowną powierzchnią wewnątrz ciała stałego, ograniczającą zasięg oddziaływania wymuszeń zewnętrznych. Pojęcie to jest analogiczne do pojęcia warstwy wierzchniej zawartej w polskiej normie. Warstwa wierzchnia to część materiału, z jednej strony ograniczona rzeczywistą powierzchnią ciała stałego, a z drugiej materiałem rdzenia, składająca się z kilku stref przechodzących płynnie jedna w drugą, o zróżnicowanych rozmiarach, odmiennych cechach fizycznych i niekiedy chemicznych, w stosunku do cech materiału rdzenia
PN-87/M-04250. Warstwa wierzchnia. Terminologia
PN-EN ISO 3882: 2004 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 3882:2004
Tytuł: Powłoki metalowe i inne nieorganiczne -- Przegląd metod pomiaru grubości (org)
PN-EN ISO 1463: 2004 - norma wycofana zastąpiona przez PN-EN ISO 1463:2006
Tytuł: Powłoki metalowe i tlenkowe -- Pomiar grubości powłok -- Metoda mikroskopowa (oryg.)
PN-EN ISO 4516: 2004. Powłoki metalowe i inne nieorganiczne. Badanie mikrotwardości metodą Vickersa i Knopa
PN-80/H-04614: 1980. Ochrona przed korozją. Określanie mikrotwardości powłok metalowych - norma wycofana bez zastąpienia
II. Obowiązki nakładane na stosującego w działalności zawodowej substancje chemiczne niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne:
• posiadanie karty charakterystyki;
• posiadanie aktualnego spisu substancji i preparatów niebezpiecznych;
• stosowanie wymaganych oznakowań substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego;
• stosowanie oznakowań magazynów i pomieszczeń, w których przechowywane są znaczne ilości produktów niebezpiecznych zgodnie z rozporządzeniem;
• opracowanie instrukcji magazynowania;
W zakładzie należy opracować instrukcje określające sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych. Powinny być one dostępne w magazynach z chemikaliami, zaś informacje w nich zawarte powinny dotyczyć:
• zachowania temperatur, wilgotności i ochrony przed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości,
• przestrzegania ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów,
• ograniczenia ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego pomieszczenia,
• przestrzegania zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów,
• zachowania dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materia-łów i ich stosowania,
• rozmieszczenia materiałów w sposób umożliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów,
• zgłoszenie właściwemu terenowo Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu substancji lub preparatów niebezpiecznych w dniu ich nabycia po raz pierwszy,
• zaklasyfikowanych jako bardzo toksyczne lub żrące z przypisanym zwrotem R35,
• metanolu,
• prowadzenie ewidencji ich rozchodu i zabezpieczeniem ich przed przejęciem przez osoby niepowołane;
• przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego.
Regulacje prawne dotyczące pracy z substancjami chemicznymi:
• ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322 z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86 z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166).